Ιστορική Αναδρομή
Το σχολείο λειτουργούσε από το 1875 σε παλιό σπίτι που παραχώρησε η εκκλησία.Μέχρι το 1903 ήταν μονοτάξιο και χρηματοδοτούνταν από την εκκλησία του χωριού. Συγχρόνως που γίνεται διτάξιο, άρχισε να κτίζεται και σχολείο αφού εκδόθηκε διαταγή από τις τουρκικές αρχές το 1910. Η δαπάνη για το διδακτήριο ανήλθε στις 400 χρυσές λίρες. από δωρεές των κατοίκων. Όλες οι εργασίες έγιναν με εθελοντική προσωπική εργασία. Το διδακτήριο τελείωσε το 1914 και άρχισε να λειτουργεί αμέσως. Στο αέτωμα πάνω από την είσοδο είχε την επιγραφή: "Αστική Σχολή Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητας Ζουμπάτες’’. Αργότερα, όταν ανακαινίσθηκε ανεγράφη με χρυσά γράμματα (από δωρεά κατοίκου) "Τριθέσιον Δημοτικόν Σχολείον Ζουμπάτες".Μέχρι το 1915 λειτούργησε ως διτάξιο και από εκεί και πέρα έγινε δημόσιο σχολείο με τρεις τάξεις. Το νέο διδακτήριο, αυτό που τελείωσε το 1914,είναι αυτό που υπάρχει και σήμερα και χτίστηκε από τις δωρεές των κατοίκων. Γι’αυτό κάθε χρόνο κατά τη γιορτή των τριών Ιεραρχών, στις 30 Ιανουαρίου,γίνεται μνημόσυνο υπέρ αυτών των δωρητών!!! Αυτά για το πρώτο σχολείο στην περιοχή...
ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΟΥ
H ιστορία του χωριού μας χάνεται στα βάθη του χρόνου. Πρώτες αναφορές έχουν οι αρχαιολόγοι από την εποχή του χαλκού. Σε μια περιοχή μας που εμείς οι ντόπιοι τη λέμε Σαραλίκα βρέθηκαν αρχαίοι τάφοι και νομίσματα, καθώς εδώ λέγεται ότι υπήρχε το αρχαίο νομισματοκοπείο του βασιλείου της Θέρμης. Αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή αυτή βρίσκονται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Γραπτές πηγές του 1204 σε αγιορείτικο έγγραφο ονομάζουν την περιοχή Ζομβάτι και μαρτυρούν την ύπαρξη του οικισμού. Από τη μεσαιωνική εποχή φαίνεται η φροντίδα των κατοίκων να χτίσουν ώστε ο οικισμός να μη φαίνεται από τη θάλασσα. Η μη ορατότητα από τη θάλασσα προστάτευε από εχθρικές επιθέσεις. Επιγραφές του 1620 και του 1637 βρίσκει κανείς στη μετόπη της εκκλησίας και σε βρύση του χωριού. Η νεότερη ονομασία Τρίλοφος είναι τοπογραφική, αφού το χωριό είναι χτισμένο σε τρεις λόφους. Η παλιά τουρκική ονομασία του χωριού Ζουμπάτες προέρχεται από το Ουζούμ πάτς που σήμαινε αμπελότοπος ή κρασότοπος. Πράγματι στην περιοχή η οικονομία ήταν καθαρά αγροτική και υπήρχε από παλιά μεγάλη καλλιέργεια σταφυλιών από την οποία οι κάτοικοι φτιάχναν κρασί.
Κατά τον αγώνα ενάντια των Τούρκων το 1822 συμμετείχαν στην επανάσταση της Χαλκιδικής, ενώ σπουδαίοι αγωνιστές από τον Τρίλοφο ήταν ο Γεώργιος Καραλής και ο Κων/νος Λιόλιος. Ωστόσο οι επαναστάτες ηττήθηκαν και αρκετοί κάτοικοι κλείστηκαν στο ναό της Παναγίας νομίζοντας ότι έτσι θα σωθούν. Οι Τούρκοι χωρίς να σεβαστούν το χώρο, μπήκαν στο ναό και κατέσφαξαν τους κατοίκους.
Όμως οι κάτοικοι έλαβαν μέρος και στην ταραγμένη εποχή των πολέμων του 1912, άλλοι έγιναν μακεδονομάχοι κι άλλοι αργότερα λάβαν μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία και στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Τα ονόματα των ηρώων αυτών αναγράφονται στο ηρώο της πλατείας μας.
Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον οποίο βρήκαν μαρτυρικό θάνατο οι κάτοικοι και στον οποίο βρίσκεται η μοναδική εικόνα της Παναγίας του Κήπου και ο Άγιος Αθανάσιος όπου σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων συνέβησαν πολλά θαύματα. Στις εικόνες του ναού παρουσιάζεται ο Άγιος με πασουμάκια. Λέγεται ότι συχνά στο υπερώο του ναού φιλοξενούνταν άρρωστοι οι οποίοι διανυκτέρευαν στο ναό και θεραπεύονταν , ενώ ομολογούσαν πως άκουγαν το βηματισμό από τα πασουμάκια του Αγίου. Γύρω από το χωριό υπάρχουν πολλά ξωκλήσια. Η μεγάλη μας γιορτή είναι τα Τριλόφια που είναι αφιερωμένα στην Παναγία το δεκαπενταύγουστο.
